تفاوت اسانس و عصاره چیست؟

احتمالا زیاد واژه‌ها اسانس و عصاره را شنیده‌اید و البته اغلب این دو واژه به جای هم به کار گرفته می‌شود. اسانس و عصاره هر دو در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شود. احتمالا شما هم روی مواد تشکیل‌دهنده محصولات با هر دو این کلمه‌ها برخورد کرده‌اید. در این مقاله قصد داریم‌، تفاوت اسانس و عصاره را بررسی می‌کنیم.

تفاوت اسانس و عصاره چیست؟

ابتدا اجازه بدهید ببینم به چه محصولاتی اسانس و عصاره می‌گویم؟ هر دو محصول از گیاه گرفته می‌شود. عصاره به محصولات معطر حاصل از جداسازی از طریق مکانیسم حلالیت می‌گویم. در عصاره تمام مواد مفید گیاه مثل موسیلاژ، تانن، ویتامین‌ها و املاح را در خود دارد. عصاره‌ها حلال‌های مختلفی نظیر الکل، روغن و آب را در خود دارند. در حالی‌که اسانس‌ها خالص‌ترند و همین مورد اصلی‌ترین تفاوت بین اسانس و عصاره است.

در مورد تفاوت عصاره روغنی و روغن گیاهی باید گفت:

اگر در فرآیند عصاره‌گیری از روغن به عنوان حلال استفاده شود، عصاره روغنی بدست می‌آید، در حالی‌که روغن گیاهی طی فرآیند له‌ کردن و فشرده کردن مستقیم گیاه حاصل می‌شود.

تفاوت عصاره الكلی و آبی

عصاره‌ها انواع متفاوتی دارد، از جمله مشهورترین آن‌ها می توان به عصاره آبی و الکلی اشاره کرد. همان طور که از نام‌شان مشخص است مهم‌ترین تفاوت بین عصاره آبی و الکی روش استخراج آن‌هاست. در عصاره الکی از الکل و در عصاره روغن از روغن به عنوان حلال استفاده می‌شود. هر یک از این عصاره‌ها ممکن است در نوع ماده موثر استخراج شده توسط حلال نیز متفاوت باشند.

عصاره‌گیری

عصاره گیری غالبا با استفاده از دستگاه عصاره گیری صورت می گیرد. با استفاده از دستگاه عصاره گیری میوه یا گیاه کورد نظر پرس و له شده و شیرابه ی حاصل از آن به عنوان عصاره گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. اصولا عصاره غلیظ تر از اسانس بوده و این از جمله تفاوت عصاره و اسانس می باشد. عصاره را می توان از گیاهان مختلف مانند اسفناج تهیه کرد و از خواص آن از جمله لاغری بهره مند شد.

اسانس به محصولات معطر حاصل از جداسازی به روش تقطیر اطلاق می گردد. اسانس ها ترکیبات معطری هستند که به عنوان ماده ای موثر از گیاهان، خواص درمانی و کاربردهای فراوان دارند. در اسانس گیری اسانس را از مخلوط گیاه جدا کرده و در مصارف مختلف اسانس از جمله درمانی و صنایع غذایی به کار می گیرند. آب باقی مانده که حاصل تقطیر این فرآیند اسانس گیری است همان عرق گیاهی می باشد. اسانس تنها شاملی ترکیبات ترپنی و یا مشتقات ترپنی گیاه است. اسانس ها غالبا از نوع اسانس روغنی بوده و در آب حل نمی شوند. زیرا وزن اسانس سبک تر از آب بوده و مانند لکه های چربی روی آب قرار می گیرد. از ویژگی اسانس ها آن است که در دمای محیط در مجاورت هوا تبخیر می شوند. به همین دلیل به آن ها روغن فرار یا روغن معطر یا اسانس روغنی نیز گفته می شود. از آنجا که اسانس ها از اندام های مختلف گیاهان حاصل می گردد، محل تشکیل اسانس ها یا همان روغن های فرار به نوع گیاه بستگی دارد. به عنوان مثال اسانس در گیاهان تیره مانند نعنا از تارهای ترشح کننده ی آن، و اسانس گل محمدی از گلبرگ آن قرار دارد.

اسانس

اسانس در مرحله اول اسانس‌گیری بی‌رنگ است اما با قرار گرفتن در مجاورت هوا تغییر رنگ می‌دهد. اسانس‌ها را در ظروف تیره رنگ نگهداری می کنند تا با تابیدن خورشید به آن از خاصیت و کیفیت اسانس کم نشود. به طور کلی اسانس بسته به نوع گیاه به چهار روش تهیه می شود که عبارت اند از: روش تقطیر، خراش دادن و فشار مخصوص گیاهان گوشتی، استخراج با حلال، استخراج با استفاده از آنزیم های هیدرولیز کننده و استخراج اسانس به روش دی اکسید کربن. اما رایج ترین نوع آن جداسازی اسانس به روش تقطیر است. غالبا تهیه اسانس به راحتی در منزل امکان پذیر نیست و با دستگاه های مخصوص صورت می گیرد. اما عصاره را به راحتی می توان در منزل از گیاهان و میوه ها تهیه کرد. این مسئله نیز یک تفاوت عصاره و اسانس است.