اسانس‌‌گیری صنعتی به فرآیند مدرن استخراج اسانس از قسمت‌های مختلف گیاه نظیر گل، تخم و دانه، چوب، میوه و… گفته می‌شود. اسانس‌گیری صنعتی در مقابل اسانس‌گیری سنتی قرار می‌گیرد. با توجه به پیشرفت‌های مختلف در دانش‌ و تجهیزات اسانس‌گیری، امروزه این روش خیلی رایج‌تر است. البته توجه داشته باشید، اسانس‌گیری صنعتی به فرایند استخراج اسانس از گیاهان گفته می‌شود، در حالی‌که اسانس صنعتی، ماده شیمیایی معطر حاصل از سنتز شیمیایی مولکول‌های شیمایی است.

در حال حاضر شرکت‌های تولیدکننده از چندین روش برای استخراج مواد معطر از گیاهان استفاده می‌کنند. اما به طور کلی استخراج اسانس‌ها فرآیندی بسیار ظریف، تخصصی و دشوار است، چرا که در صورت اضافه و وارد شدن کوچک‌ترین ماده اضافه‌ای به اسانس، محصول نهایی بی‌کیفیت و بدون استفاده خواهد شد.

روش‌های اسانس‌گیری صنعتی

تقطیر با بخار کم فشار

اکثر اسانس‌ها در حال حاضر از طریق تقطیر با بخار کم فشار به دست می‌آیند. تقطیر فرآیندی دقیق و ظریف است که نیاز به تجربه و نظارت مداوم دارد. برای به دست آوردن اسانس با کیفیت و خلوص زیاد و بدون هیچ‌گونه ناخالصی استخراج کنند، باید فرآیند دقیقی را رعایت کنند. این فرآیند شامل عبور بخار از داخل یک مخزن پر از گیاه شامل ساقه، ریشه، صمغ، گل، دانه … می‌شود. پس از خروج از مخزن تقطیر، بخار حاوی اسانس تحت فشار از یک لوله پیچ‌دار به صورت متراکم‌شده عبور می‌کند. و در نهایت آب و اسانس توسط «جداکننده فلورانسی» جمع‌آوری می‌شوند. تفاوت چگالی بین این دو مایع باعث جداسازی می‌شود.

نکته اینکه،‌ همانطوری‌که گفته شد، فرایند اسانس‌گیری صنعتی فرآیندی کاملا دقیق و ظریف است و بنابراین نیاز به نظارت دائمی و مستمر دارد.

روش پرس سرد

برای مرکبات (نظیر لیمو، نارنگی، پرتقال، گریپ‌فروت) می‌توان از فرآیند دیگری برای اسانس‌گیری صنعتی به اسم پرس سرد پوست‌های معطر استفاده کرد. البته توجه داشته باشید، محصول نهایی از این روش اسانس روغنی نیست و فقط اسانس معمولی است. در این روش از بخار یا هیچ‌گونه حلالی استفاده نمی‌شود. با توجه به استفاده گسترده از حشره‌ و آفت‌کش‌ها روی مرکبات، تمامی مرکبات مصرفی در این فرایند باید گواهی‌نامه ارگانیک داشته باشد.

هیدرودیفیوژن

روش هیدرودیفیوژن (hydrodiffusion) شامل واردکردن بخار از بالا به پایین است. این روش خیلی سریعتر است و در عین حال کیفیت مواد معطر را بیشتر می‌شود. نکته اینکه اسانس‌های نهایی حاوی مواد غیر فعال هم خواهند شد. محصولات این رشو به عنوان “روغن نفوذی” نامیده می‌شوند.

استخراج با استفاده دی اکسید کربن

استخراج با استفاده از دی‌اکسید کربن روشی مدرن است. از این روش زمانی استفاده می‌شود که تقطیر با بخار غیرممکن است. در این روش جریانی از دی‌اکسید کربن با فشار بالا از مواد قسمت‌های مختلف گیاه عبور داده می‌شود، تا اسانس استخراج شود.

استخراج به روش جذبی

روش جذبی (Enfleurage) معمولاً برای گلهایی با غلظت بسیار کم اسانس (نظیر گل‌های یاسمین) استفاده می‌شود. در این روش گل‌ها در روغن‌های جاذب مخلوط و آغشته می‌شود تا به تدریج با اسانس اشباع شوند.

استخراج توسط حلال‌ها

اسانس‌ها را می توان با حلال‌های فرار (نظیر بنزن) نیز استخراج کرد. به این اسانس‌ها در ابتدا « کانکریت » و پس از تبخیر حلال به «اسانس کانکریت» گفته می‌شود. البته وقتی در الکل حل شوند «اسانس مطلق» می‌شوند. اسانس‌های کانکریت معمولا در نهایت باز حدود ۲ تا ۳ درصد حاوی الکل هستند. بنابراین این اسانس‌های صرفا برای صنعت عطر مناسب هستند و مصرف خوراکی ندارند.